ايجاد صنعت پتروشيمي در ايران قدمتي ۵۰ ساله دارد و به دهه ۱۳۳۰ شمسي باز مي‏گردد. در اواخر اين دهه، وزارت اقتصاد وقت به منظور گسترش صنعت پتروشيمي در كشور، بنگاه شيميائي كشور را تأسيس نمود و شركت مزبور در سال ۱۳۳۷ طرح احداث كارخانه كود شيميائي مرودشت فارس را به اجرا گذاشت. ليكن از آنجا كه رشد اين صنعت نيازمند فعاليتهاي تخصصي گسترده تر و هماهنگ با صنعت نفت و گاز بود، به زودي ضرورت ايجاد سازماني براي توسعه و هدايت صنعت پتروشيمي مشهود گرديد و به همين سبب در سال ۱۳۴۲ شركت ملي صنايع پتروشيمي با مالكيت دولت و تحت پوشش شركت ملي نفت ايران تأسيس گرديد و كليه فعاليتهاي مرتبط با ايجاد و توسعه صنايع پتروشيمي در اين شركت متمركز گرديد.

روند توسعه و تحول صنعت پتروشيمي
روند توسعه و تحول صنعت پتروشیمی در ایران، پنج مرحله مشخص را در بر می گیرد:
۱- مرحله پيدايش: این مرحله با تأسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در سال ۱۳۴۲ و با احداث واحد تولید کود شیمیایی شیراز در سال ۱۳۴۳ آغاز گردید.
۲- مرحله گسترش اوليه: با ایجاد مجتمعأهاي پتروشيمي رازي، آبادان، پازارگاد، كربن اهواز (ايران)، خارك، فارابي، بندرامام و طرح هاي توسعه پتروشيمي شيراز آغاز گردید. (دوره سال های ۱۳۵۲-۱۳۵۶، ۱۳۴۷-۱۳۵۱، ۱۳۴۶- ۱۳۴۳)
۳- مرحله ركود: به علت مسائل ناشی از جنگ تحمیلی، تولید به حداقل رسید و عملیات تکمیل احداث پتروشيمي بندرامام نیز متوقف شد ولی تکمیل طرح‌های نیمه تمام از جمله طرح گسترش شیراز ادامه داشت.
۴- مرحله تجديد حيات و بازسازي: اجرای طرح های برنامه پنجساله اول و دوم توسعه (پتروشیمی اصفهان، اراک و تکمیل مجتمع های بندرامام و ...) باعث شد که تولید در سال پایانی برنامه دوم به حدود ۱۲ میلیون تن برسد.
۵-مرحله جهش و تثبيت: در این دوره (برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه) پتروشیمی به سمت استقرار در کلاس جهانی حرکت کرد. ویژگی‌های متمایز این دوره صرفنظر از جهش و فزونی تولید و ارزش تولیدات، ارتقاء جایگاه صنعت پتروشیمی در صادرات کالاهای غیرنفتی، افزایش سهم در اقتصاد ملی، ارتقاء نسبی جایگاه پتروشیمی ایران در منطقه و جهان و ... می باشد.
شركت ملي صنايع پتروشيمي در طی مدت برنامه های توسعه ای، تمامي تلاش و همت خود را به كار بسته تا با دستيابي به موقعيت برتر و حداكثر استفاده از مزيت هاي نسبي كشور حضوري موثرتر، در منطقه و جهان بدست آورد. نماد چنين حضوري، تغييرات شاخص ها و متغيرهاي اقتصادي بنگاه، چون توليد، صادرات، سرمايه گذاري، ارزش افزوده و سهم در توليد ملي، مشاركتهاي منطقه اي و گستردگي بازارهاي هدف صادراتي است. به طوری که میزان ظرفیت اسمی و تولید در پایان سال ۱۳۹۶ به ترتیب به ۶۴ و ۵۳.۶ میلیون تن بالغ گردید و سهم پتروشیمی در صادرات غیر نفتی به ۳۶.۹ درصد و در صادرات محصولات صنعتی به ۳۸.۵ درصد رسید که بیانگر جایگاه این صنعت در اقتصاد کشور است.

شرکت ملی صنایع پتروشیمی در جایگاه سازمان توسعه ای و ایفای نقش تنظیم گری:
با اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی همه شرکت های تولیدی صنعت پتروشیمی به بخش خصوصی واگذار شدند و شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان یک سازمان توسعه ای از یک بنگاه اقتصادی به سوی یک سازمان متولی توسعه و تنظیم گر صنعت پتروشیمی تبدیل گردیده است. عمده ترین نقش های شرکت ملی صنایع پتروشیمی در شرایط جدید به شرح زیر است :
1.    استفاده از حداکثر توان فنی و تخصصی در مدیریت و ساماندهی تخصیص عادلانه، متوازن و بهینه خوراک های بالادست و میانی صنعت پتروشیمی
2.    انجام تعاملات لازم با نهادهای ذی ربط از جمله وزارت نفت و کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی در خصوص قیمت گذاری عادلانه خوراک های بالادست با رویکرد حفظ منافع ملی
3.    همکاری مؤثر در تعیین فرمول قیمت گذاری بلند مدت خوراک های دریافتی از منابع بالادست با رویکرد حفظ منافع ملی و توازن اقتصاد در بخش خصوصی
4.    همکاری، پیگیری و نظارت بر به تولید تجاری رسیدن طرح های اقتصاد مقاومتی
5.    همکاری و پیگیری احداث و توسعه زیرساخت های مورد نیاز صنعت پتروشیمی
6.    همکاری در رفع موانع تولید مجتمع¬های تولیدی بالاخص پیگیری اجرای طرح های تأمین کننده خوراک صنعت
7.    همکاری و پیگیری در راستای رفع موانع تولید مجتمع های صنعت پتروشیمی از طریق انجام تعاملات لازم در حوزه بالادست و بین مجتمعی
8.    مشارکت در سهمیه بندی کود اوره و پیگیری و نظارت بر عملکرد شرکت های تولیدکننده کود اوره در تحویل به بخش کشاورزی
9.    تسهیل گری در روند بکارگیری توان شرکت های صاحب دانش فنی در خصوص رفع موانع تولید از جمله تأمین تکنولوژی های جدید
10.    همکاری در تأمین نیاز بازار داخلی به محصولات پتروشیمی و ایجاد تعادل در فرآیند عرضه و تقاضا در این بازار با هدف تأمین نیاز به موقع صنایع پایین دست کشور
11.    همکاری در کنترل قیمت های محصولات در بازار داخلی با الزام شرکت تولیدی پتروشیمی در جهت عرضه محصولات در بازار بورس
12.    هماهنگی در تولید و عرضه گریدهایی از محصولات مورد نیاز بازار داخلی، که باعث کاهش واردات این محصولات گردیده است
13.    ارائه اطلاعات مربوط به ظرفیت تولید و فروش صنعت پتروشیمی به شرکت های بخش خصوصی که در زمینه لجستیک زمینی و دریایی محصولات فعالیت دارند جهت ایجاد زیرساخت های مناسب در سال های آتی
14.    تلاش جهت گسترش بازارهای صادراتی محصولات صنعت پتروشیمی ایران و بررسی های لازم جهت نفوذ در بازارهای جدید به ویژه آفریقا و اروپا
15.    تلاش در راستای دستیابی به بازوهای اجرایی و قانونی جهت ایفای نقش تنظیم گری صنعت پتروشیمی توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی

اهداف و ماموریت ها

۱- برنامه ریزی کلان:
•    تدوین استراتژی و توسعه نقشه راه توسعه پایدار صنعت پتروشیمی کشور با توجه به امکانات و توانایی های کشور و تحولات محیط ملی و جهانی صنعت.
•    نقشه راه، راهنمایی برای سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی خواهد بود.
۲- سیاست گذاری:
•    تدوین و پیشنهاد سیاست هایی که شرکت، دولت، و مجلس در جهت تشویق و جذب سرمایه گذاری برای تحقق اهداف و برنامه های کلان صنعت تصویب و اعمال کنند.
•    از آنجا که سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی عموماً به صورت دستوری نبوده و توسط بخش خصوصی انجام می شود، سیاست های تدوین شده مشوق هایی ایجاد می کند که بر اساس منافع ملی و اقتصادی از نظر محل استقرار و نوع صنایع بخش خصوصی در جهت نقشه راه تدوین شده حرکت کند.
۳- تنظیم‌گری:
•    برای حفظ منافع عمومی شامل منافع ملی و کل صنعت پتروشیمی و در راستای جلوگیری از انحصار و ایجاد محیط رقابتی، استانداردهایی برای صنعت تدوین و بر رعایت آنها نظارت می شود.
•    استانداردها ناظر بر مواردی نظیر کنترل هزینه های خارجی(externality) در حوزه های محیط زیست، ایمنی و سلامت محیط کار، شفافیت و صحت اطلاعات ارائه شده به مشتریان و رعایت حقوق آنها، حداقل مشخصات فنی محصولات مختلف می باشد.
۴- بستر سازی:
•    شامل برنامه ریزی و زمینه سازی ایجاد زیر ساخت های فیزیکی و آموزشی لازم نظیر زیرساخت های حمل و نقل، انرژی، آب و آموزشی برای احداث و توسعه صنعت پتروشیمی است.
•    در ایجاد زیر ساخت های فیزیکی در درجه اول شرکت سیاست ها و مشوق های لازم را برای ایجاد این زیر ساخت ها توسط بخش غیر دولتی تدوین می کند. در شرایطی که بخش غیر دولتی نسبت به ایجاد زیر ساخت ها اقدام نکند شرکت با مشارکت بخش غیر دولتی و یا مستقلاً نسبت به ایجاد زیر ساخت ها اقدام و پس از بهره برداری، آنها را به بخش غیر دولتی واگذار می کند.
۵- پشتیبانی:
•    بررسی موانع و مشکلات قانونی توسعه پایدار صنعت پتروشیمی و تلاش در راستای رفع آنها.
•    بررسی تنگناها و نارسایی های واحدهای تولیدی در زمینه های مختلف نظیر توسعه، بهره برداری از ظرفیت های تولیدی، مالی، منابع انسانی، بازاریابی و فروش، و تکنولوژی و تلاش در جهت کمک های سیاسی و اداری در رفع آنها.

بیانیه ماموریت شرکت ملی صنایع پتروشيمي
شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان یک سازمان توسعه ای، با اتکا به بیش از نیم قرن تجربه کارآمد و بهره مندی از سرمایه های انسانی و فکری خود با رویکرد کاهش خام فروشی و تکمیل زنجیره ارزش به برنامه ریزی کلان، سیاست گذاری، تنظیم گری، بسترسازی، تسهیل گری و پشتیبانی توسعه پایدار صنعت پتروشیمی می پردازد.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تاکید بر مسئولیت اجتماعی نسبت به صیانت از محیط زیست و منابع ملی، ارج نهادن به ارزش آفرینی، پاسخگویی و رعایت حقوق ذی نفعان در پیشرفت اقتصادی کشور و ارتقای کیفیت زندگی مردم نقشی کلیدی ایفا می نماید.

چشم انداز شرکت ملی صنایع پتروشيمي
کارآمدترین سازمان توسعه ای در حوزه پتروشیمی در منطقه غرب آسیا


 

تلفنخانه: ۸۴۹۹۱ (021)
پست الکترونیک: info@nipc.ir
نشانی اینترنتی: www.nipc.ir
نشانی: تهران، میدان ونک، خیابان ملاصدرا، خیابان شیخ بهایی شمالی، شماره ۱۴۴
صندوق پستی: ۱۹۹۳۸۳۴۵۵۷